WENSEN VOOR DE PUBLIEKE SECTOR (2)

Ambtenaren hebben last van publieke diensten die naar de markt zijn gebracht, weet Peter Blanker. ‘Als het in de uitvoering mis gaat, spreekt de burger hen aan. Dan moeten zij uitleggen dat ze niet langer verantwoordelijk zijn voor besluiten die elders zijn genomen.’

Het is de hoogste tijd dat we de publieke sector weer in haar oorspronkelijk kracht zetten, vindt vakbond FNV. Dus dat de overheid weer grip krijgt op publieke diensten en dat de werkenden in de publieke sector weer de waardering krijgen die ze verdienen (zie ook het artikel De Toekomst is Publiek elders in dit magazine). Met het oog op de komende kerst en nieuwjaar vroegen we diverse kaderleden van FNV Overheid naar hun wensen voor een betere toekomst voor zowel zichzelf als voor hun sector.

Peter Blanker is kaderlid van FNV Decentrale Overheden en beleidsadviseur muskusrattenbestrijding bij het Waterschap Scheldestromen:

‘De publieke ruimte begint direct buiten je voordeur. Daar vind je onder meer de bus die je naar je werk of het ziekenhuis moet brengen. Maar als je op het platteland woont, rijdt die bus niet meer omdat de private partij die ook de zogenoemde “dunne lijnen” moet rijden dit te duur vindt. Er zijn zelfs partijen – ook buiten het openbaar vervoer (ov) – die hun contracten voor geprivatiseerde publieke diensten teruggeven omdat ze er geen geld meer aan kunnen verdienen. Ondertussen zit jij als burger met de gebakken peren.’

‘Uitbestedingen en privatisering zijn altijd keuzes geweest. Meestal was de drijfveer dat het goedkoper moest. Maar uiteindelijk is de dienstverlening alleen maar duurder geworden. Omdat er ter vervanging van de weggevallen busdiensten bijvoorbeeld, zorgtaxi’s moeten worden ingezet. En die taxibedrijven willen natuurlijk ook een centje verdienen.’

Ambtenaar heeft er last van

‘Het gemeentelijk zwembad was ooit een nutsvoorziening en de badmeester een gemeenteambtenaar. Nu is het zwembad van een private partij en is het peuterzwemmen geschrapt. Vragen of klachten hierover komen terecht bij de ambtenaar achter het overheidsloket. Die moet dan uitleggen dat dit een politieke keuze is geweest en dat hij of zij hier niet langer verantwoordelijk voor is.’

‘Ook het onderhoud van het openbaar groen is uitbesteed. De kwaliteit loopt echter terug omdat de partij die dit uitvoert geld wil verdienen. Maar de klachten hierover komen terecht bij een ambtenaar.’

‘Veel dingen hangen samen. Neem de postbezorging. Die moest ook goedkoper en beter, en daarom geprivatiseerd worden. Maar ondertussen krijgen we op maandag geen post meer en is de postbode verdwenen. Vergeet niet: die laatste had ook een sociale functie.’

Vroeger was bijna alles beter

‘Vroeger was zeker niet alles beter. De ziekenhuizen bijvoorbeeld werken tegenwoordig stukken efficiënter dan voorheen. Maar ondertussen rijzen de zorgkosten wel de pan uit. Terwijl het toch goedkoper moest? Het verbaast me sowieso dat er in de zorg geld verdiend moet worden. De winst verdwijnt in de zakken van de aandeelhouders, maar als het fout gaat moet de overheid de boel gladstrijken. Mijn conclusie: het naar de markt brengen van publieke dienstverlening leidt tot kostenverhoging en de dienstverlening wordt minder.’

Waar worden de beslissingen genomen?

‘Niet alles hoeft dus teruggedraaid te worden, maar wel veel. Oók in het belang van de mensen die het allemaal direct aangaat, de medewerkers. De FNV maakt zich hier sterk voor, gelukkig, en ik werk hier van harte aan mee. Ik vind dat we dit echt samen moeten doen, liefst met álle burgers die hier last van hebben. Doe je dingen samen, dan wordt het direct ook krachtiger.’

‘We moeten onderzoeken waar de beslissingen worden genomen. Wie voelt zich nog verantwoordelijk voor voormalige publieke taken? Het antwoord zou moeten luiden: de politiek. Maar doet de politiek dit ook? Ik denk het niet. En daar hebben wij – medewerkers, burgers – last van. Het is de hoogste tijd dat wij de politiek dit beeld gaan voorhouden.’